Sốt xuất huyết: Nguy cơ tiềm ẩn trong mùa mưa nắng thất thường

Bạn có biết rằng thời tiết nắng nóng xen kẽ mưa nhiều là điều kiện lý tưởng để các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết và tay chân miệng bùng phát? Trong đó, sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh nguy hiểm, có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em.

1. Bệnh sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra. Bệnh này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn. Muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn) chính là tác nhân truyền bệnh chủ yếu từ người bệnh sang người lành qua đường đốt.

Bệnh thường khởi phát đột ngột và có thể diễn biến rất nhanh. Biểu hiện lâm sàng của bệnh khá đa dạng. Thông thường, người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, đau nhức cơ khớp. Ở những trường hợp nhẹ, bệnh có thể gây sốt và phát ban. Tuy nhiên, sốt xuất huyết dạng nặng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như chảy máu, giảm huyết áp đột ngột, thậm chí dẫn đến tử vong.

Vì vậy, cần theo dõi sát sao các dấu hiệu của bệnh. Nếu bệnh có dấu hiệu chuyển nặng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.

2. Xét nghiệm nào dùng để chẩn đoán sốt xuất huyết?

Sốt xuất huyết là một căn bệnh phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là trong mùa mưa. Virus Dengue, tác nhân gây bệnh, có 4 chủng huyết thanh khác nhau.

Để chẩn đoán chính xác bệnh sốt xuất huyết, các xét nghiệm huyết thanh là cần thiết. Các xét nghiệm nhanh như Dengue NS1 và ELISA giúp phát hiện kháng nguyên và kháng thể virus. Ngoài ra, các xét nghiệm chậm hơn như PCR và phân lập virus cũng có thể được sử dụng.

Sốt xuất huyết thường có triệu chứng tương tự như các bệnh sốt virus khác, khiến nhiều người chủ quan và tự điều trị tại nhà. Điều này rất nguy hiểm vì sốt xuất huyết có thể tiến triển nhanh và gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Bệnh thường xảy ra quanh năm, nhưng hay bùng phát thành dịch vào mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 10. Cả khu vực thành thị và nông thôn đều có nguy cơ mắc bệnh.

3. Các cấp độ và dấu hiệu sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết Dengue được chia thành 3 cấp độ khác nhau, mỗi cấp độ đi kèm với những dấu hiệu đặc trưng.

Cấp độ 1: Bệnh nhân thường sốt cao đột ngột, kéo dài và kèm theo các triệu chứng như đau đầu, chán ăn, phát ban, đau cơ, khớp và xuất huyết.

Cấp độ 2: Ngoài các triệu chứng của cấp độ 1, bệnh nhân còn xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như đau bụng vùng gan, gan to, nôn nhiều, tiểu ít và xuất huyết niêm mạc.

Cấp độ 3: Đây là cấp độ nặng nhất, bệnh nhân có thể bị sốc, suy đa tạng, xuất huyết nặng và các biến chứng nguy hiểm khác.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc phân loại này giúp các bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

4. Điều trị sốt xuất huyết người lớn

Phần lớn các trường hợp sốt xuất huyết đều được điều trị ngoại trú và theo dõi tại các cơ sở y tế, chủ yếu là điều trị triệu chứng và phải theo dõi chặt chẽ. Đặc biệt cần theo dõi để phát hiện sớm các biểu hiện sốc trong sốt xuất huyết để xử trí kịp thời. Điều trị sốt xuất huyết chủ yếu là điều trị triệu chứng:

• Nếu người bệnh sốt cao ≥ 39 độ C, uống thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát toàn thân bằng nước ấm.
• Thuốc hạ sốt chỉ được sử dụng là paracetamol đơn chất, liều dùng từ 10 – 15 mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4 – 6 giờ.
• Tổng liều paracetamol không được vượt quá 60 mg/kg cân nặng/24h.
• Không dùng aspirin (Acetylsalicylic acid), Ibuprofen, Analgin để điều trị hạ sốt vì có thể gây xuất huyết, toan máu.
• Bù dịch sớm cho bệnh nhân bằng đường uống: nước oresol hoặc nước đun sôi để nguội, nước trái cây (nước dừa, nước cam, nước chanh…) hoặc nước cháo loãng với muối.
• Nếu người bệnh có các dấu hiệu thuộc cấp độ 2 – sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo và cấp độ 3 – sốt xuất huyết Dengue nặng thì cần được nhập viện cấp cứu để điều trị kịp thời.

5. Cách phòng bệnh sốt xuất huyết người lớn

Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là kiểm soát côn trùng trung gian truyền bệnh như:

• Diệt bọ gậy (lăng quăng), diệt muỗi trưởng thành, vệ sinh môi trường, loại bỏ ổ chứa nước đọng.
• Đậy kín các vật dụng chứa nước, thường xuyên thay nước ở các bình hoa.
• Thả cá để diệt lăng quăng.
• Tránh muỗi đốt bằng cách: mắc màn khi ngủ, xịt muỗi, thoa kem chống muỗi, mặc áo quần dài tay…